Җырдай моңлы татар теле

Җөмләдә нәрсә булып килә

Мисаллар

Аергыч

Дөнья йөзе матур, йомшак нурга чумды. (Г. Иб-раһимов) Шома егетләрнең берсе аягүрә басты, кыңгырау шалтыратты да матур, шома тавыш белән сөй­ләп китте. (Г. Ибраһимов) Сафаның көләч йөзе үзгәргән, уйчан һәм кайгы­лы төс алган иде. {Ш. Камал)

Хәбәр

Өй чибәр генә, пөхтә генә. (Г. Ибраһимов) Барак ямьсез, кызганыч, буш. {Ш. Камал) Иртән аяз, ләкин шактый салкын һәм җилле иде. {Ш. Камал) Газизә күңелсез генә елмайды. (Ш. Камал)

Хәл

Җил, үлән башларын, чәчәкләрне селкетеп, йом­шак кына исә. (Ә. Еники) Бу аз сүзле, кыска җыелыш аны чиксез дулкын­ландырган иде. (Г. Әпсәләмов)

Ясалы­шы

Ничек ясала

Ничек языла

Мисаллар

Тамыр

ак, кызыл, матур, зур, юмарт, зирәк

Ясал­ма

Сүзнең тамырына ясагыч кушымча (лы//-ле; -сыз//-сез; -лык//-лек; -гы//-ге, -кы//-ке; -чан//-чән; -ык //-ек; -ынкы // енке; -лач //-ләч; -ма //-мэ; -даш //-дәш, -таш //-тәш; -гыч // геч, -кыч //-кеч) ялгану юлы белән

кушы­лып

аклы, күңелле, комсыз, тәмсез, кышкы, кыш­лык (утын), уйчан, сүз­чән, төзек, ертык, ба­сынкы, күтәренке, йон­лач, көләч, алынма (сүз), башлангыч

Кушма

Ике тамырны кушу

юлы белән

кушы­лып

үзсүзле, күпмилләтле, күпбелдекле, үзирекле, беркатлы, халыкара, бертөрле

Парлы

  Ике сүзне тезү юлы белән

сызык­ча аша

очсыз-кырыйсыз (юл), исәпсез-хисапсыз (эш), аркылы-торкылы (так­та), бала-чагалы (га­илә), килделе-киттеле (әңгәмә), аклы-кызыл-лы (күлмәк)

Тезмә

Сүзләрне тезү юлы белән яки сүзтезмәләрдән

аерым

күз ачкысыз (буран), кызу канлы (кеше), күп иҗекле (сүз), аз сүзле (бала